In de moderne samenleving is geld een krachtig instrument geworden dat verder gaat dan een middel voor economische uitwisseling en ook macht en moreel oordeel omvat. Naarmate de invloed van geld zich op verschillende gebieden, zoals onderwijs, gezondheidszorg en consumptie, uitbreidt, bestaat er een groeiend risico dat essentiële waarden en een menselijk leven worden ondermijnd. Daarom moeten we de rol en grenzen van geld in deze situatie zorgvuldig overwegen en ons inspannen om de waarden te beschermen die een menselijk leven garanderen.
“Er zijn gebieden die beschermd moeten worden tegen geld”, zegt Michael Sendel, auteur van het boek 'What is Justice'. Hij uitte zijn bezorgdheid over het feit dat marktwaarden, zoals geld, niet alleen de materiële goederen van de handel dreigen over te nemen, maar ook de kennissystemen van de gezondheidszorg en het onderwijs. Wat probeerde Michael Sendel ons te vertellen? De invloed van geld is zo wijdverbreid dat er geen enkel deel van de wereld meer is waar het niet door wordt beïnvloed. We leven letterlijk in een gouden eeuw van universalisme, waarin geld kan worden gebruikt om dingen te kopen, over contracten te onderhandelen, voor informatie te betalen en zelfs toegang te krijgen tot universiteiten en politieke macht, waar kennis en vaardigheden belangrijk zijn en schijnbaar onmogelijk te kopen zijn.
De rol van geld in de moderne samenleving is meer geworden dan alleen een middel tot economische ruil. Het is een belangrijk instrument geworden om macht en invloed te verwerven, en een krachtige factor die zelfs het morele oordeel kan verstoren. In deze context zijn er steeds minder ‘geldvrije zones’ en worden fundamentele mensenrechten en waarden steeds meer onderworpen aan de marktlogica.
Kennissystemen kunnen niet in geld worden berekend en kunnen niet in waarde worden gemeten. Het commoditiseren ervan kan voorkomen dat het volledige scala aan kennis naar buiten komt. Natuurlijk zijn er mensen die hard werken om informatie te ontwikkelen om geld te verdienen, maar op het moment dat het in materieel contact komt, gaat het pure doel verloren. Het gevaar waar Michael Sendel zich zorgen over maakte, manifesteert zich in het onderwijs als de overdracht van kennis. De marktwaarde van het onderwijs zelf, maar ook van de opvoeder en de leerling, wordt sterk beïnvloed door de markt. Als we het voorbeeld van toelating tot de universiteit van eerder gebruiken: een student die niet erg goed is op school, maar veel geld heeft, heeft niet zoveel moeite als anderen om naar de universiteit te gaan. Dit komt omdat er genoeg universiteiten zijn waar hij naar toe kan als hij het geld heeft. Universiteiten zijn bedoeld als plekken om te leren, maar ze zijn veranderd in plekken waar mensen met meer geld beter binnen kunnen komen door te profiteren van de winst.
Laten we ook eens kijken naar particulier onderwijs. Tegenwoordig, zelfs als je niet naar school gaat, kan particulier onderwijs, zoals cram schools en bijles, je helpen beter te studeren en je beter voor te bereiden op de universiteit, dus veel mensen zijn ernaar op zoek. Het is echter belangrijk op te merken dat particulier onderwijs de essentie van het hoger onderwijs kan overschaduwen. Onderwijs is niet alleen een hulpmiddel om een hoge score op een toets te behalen, het is een proces dat kritisch denken en creativiteit cultiveert. Maar in een door geld gedreven onderwijsomgeving concentreren studenten zich op het verkrijgen van de juiste antwoorden en verliezen ze het werkelijke doel van leren uit het oog. Dit kan leiden tot een lager kennisniveau in de samenleving als geheel en een gebrek aan creatief en innovatief talent.
Het speelt niet alleen in de kennissector. Het gezondheidszorgsysteem wordt ook beïnvloed door de waarde van goederen. We hebben het over toegang tot gezondheidszorg, waarbij toegang tot hoogwaardige gezondheidszorg met geld wordt gekocht, zei Sendel. Gezondheidszorg, die rechtstreeks verband houdt met de gezondheid van mensen, moet met meer voorzichtigheid worden bekeken. Toegang tot gezondheidszorg wordt met geld gekocht, wat betekent dat mensen die hoogwaardige gezondheidszorgtechnologieën nodig hebben, daarvoor kunnen betalen. Iedereen wil toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg. Hoewel er gezondheidszorgvoordelen zijn voor de meest kwetsbaren in de samenleving in de gezondheidszorgsystemen, zijn het niet alleen de armen die feitelijk de toegang tot betere gezondheidszorg wordt ontzegd.
Dit probleem komt ook tot uiting in de ongelijkheid tussen landen. In ontwikkelingslanden is de kwaliteit van de gezondheidszorg veel lager, en een van de redenen waarom de medische technologie zich traag ontwikkelt is dat deze landen het zich niet kunnen veroorloven nieuwe technologieën in hun openbare instellingen te introduceren. Hier lijkt de toegang tot gezondheidszorg echter moeilijker te zijn vanwege een combinatie van factoren, waaronder de prijs, maar ook andere overheidsreacties en tegenstrijdige culturele factoren. Dit creëert op zijn beurt een absurde realiteit waarin de overlevingskansen worden bepaald door het wel of niet hebben van geld.
Hoe zit het met de consumptie, die een groot deel van ons leven uitmaakt? Grote detailhandelaren doen hun best om consumenten goedkope en overvloedige producten te bieden. Er is een punt waarop goedkoopheid sociaal aanvaardbaar wordt. Wanneer u zich op prijs concentreert om met andere bedrijven te concurreren, krijgt u niet de juiste servicekwaliteit. Er bestaat ook het risico van monopolisering en de mogelijkheid dat het goedkoopste bedrijf de toegang tot goederen zal domineren. In dit consumptiesysteem moeten we manieren vinden om het leven voor iedereen te laten werken, niet alleen voor onszelf.
Er moet worden geïnvesteerd en samengewerkt in gemeenschapsontwikkeling. Het gaat hier niet alleen om het aan het werk houden van kleine en middelgrote kooplieden, maar ook om het nieuw leven inblazen van lokale economieën en uiteindelijk bijdragen aan de stabiliteit van nationale economieën. Consumenten moeten ook hun recht nastreven om goederen van betere kwaliteit te eisen met het juiste consumentenbewustzijn, in plaats van het primaire idee van ‘goedkoop is het beste’. Dit begint ermee dat consumenten erkennen dat zij belangrijke marktspelers zijn, zich bewust zijn van de gevolgen van hun keuzes, en verantwoorde consumptie beoefenen.
Hoewel geld een essentieel goed in ons leven is, moet het over het geheel genomen worden vermeden op gebieden waar we voor iedereen vooruitgang moeten boeken. Hoe invloedrijker geld wordt, hoe zorgvuldiger we de rol en grenzen ervan moeten bepalen, en hoe waakzamer we moeten zijn om ervoor te zorgen dat de waarden die een fatsoenlijk leven garanderen, niet worden ondermijnd door marktlogica.
