In 1882 begon Nietzsche een typemachine te gebruiken vanwege zichtproblemen en ervoer een stilistische verschuiving en verandering in zijn denken. Dit is vergelijkbaar met de impact die Google vandaag heeft op onze kritische denkvaardigheden. Ons denken en onze expressie worden sterk beïnvloed door onze hulpmiddelen en omgeving, wat de noodzaak benadrukt om kritisch te blijven denken.
“Je hebt gelijk: de hulpmiddelen die we gebruiken om te schrijven bepalen ons denken.”
In 1882 kocht Nietzsche, die aan een slecht gezichtsvermogen leed, een typemachine en begon met gesloten ogen te schrijven, en toen zijn vriend Wagner opmerkte dat zijn stijl veranderde, zei Nietzsche het bovenstaande. Als reactie hierop erkende Wagner dat zijn ideeën over muziek en taal werden beïnvloed door de kwaliteit van zijn pen.
Schrijven is een uitdrukking van gedachten, en schrijven omvat gedachten in de vorm van woorden. Als je zegt dat de inhoud van een stuk tekst verandert afhankelijk van het instrument waarmee het geschreven is, wil dat zeggen dat het medium van het denken de gedachte zelf beïnvloedt. In het geval van Nietzsche werden zijn lange, diepgaande geschriften kort en bondig, net als telegrammen, nadat hij een typemachine had gebruikt. Zijn logica leek zich sneller te ontwikkelen dan voorheen, en hij kwam vaak tot onverwachte conclusies waartoe hij met zijn vorige stapsgewijze methode niet had kunnen komen. Nietzsches denken werd beïnvloed door de verandering in het schrijfgereedschap van pen naar typemachine. Is het menselijk denken zo afhankelijk van het milieu?
In tegenstelling tot een computer, die een specifiek logisch circuit heeft en hetzelfde antwoord geeft op dezelfde invoer, worden onze hersenen beïnvloed door vele factoren, waaronder onze stemming, ervaringen, omgeving, taal, enz. En de meesten van ons zijn zich bewust van dit fenomeen. Net zoals we weten dat we de neiging hebben om meer negatieve gedachten of evaluaties te hebben als we een moeilijke tijd doormaken, of dat de kleinste factor, zoals een opmerking van een vriend, ons tot een heel andere beslissing kan brengen. Deze factoren zijn zichtbaar en gemakkelijk te herkennen, dus er is gemakkelijk mee om te gaan. Maar wat als iets dat we elke dag gebruiken een enorme impact heeft op ons denken zonder dat we het ons zelfs maar realiseren? Wat als bijvoorbeeld de grootste zoekmachine ter wereld, Google, de manier waarop we denken verandert?
Dit is het tijdperk van Google. Het vroege internet, dat zich beperkte tot interne communicatie tussen onderzoeks- en onderwijsorganisaties, explodeerde in omvang toen het in de jaren tachtig en negentig voor het publiek werd opengesteld, en zoekmachines groeiden snel mee. Google is het uithangbord van zoekmachines, met 80% van het wereldwijde marktaandeel van zoekmachines. Als mensen iets moeten vinden, wenden ze zich tot Google, en dit gebeurt in tijd en ruimte, op hun telefoons en computers. Zoeken op internet via Google is zo alomtegenwoordig dat de Engelssprekende wereld er zelfs een woord voor heeft: googlen.
Centraal in de dominantie van Google en wat Google onderscheidt van andere zoekmachines, staat een systeem dat PageRank wordt genoemd. Vernoemd naar de oprichter van Google, Larry Page, gebruikt PageRank een geavanceerde formule met 500 variabelen en 2 miljard termen om een objectieve rangschikking van webpagina's te berekenen. Het gaat verder dan alleen analyseren hoe vaak een zoekterm op een pagina voorkomt. In plaats daarvan wordt de pagina holistisch bekeken en worden alleen de meest relevante resultaten weergegeven.
Hierin ligt de subtiele invloed van Google op ons denken. Google doet een groot deel van het oordeel voor u. De zoekresultaten die het via PageRank produceert, zijn al gefilterd en gezeefd via de beproefde algoritmen, waarvan we vertrouwen dat ze de beste zijn in termen van betrouwbaarheid en nauwkeurigheid. Google heeft de noodzaak voor gebruikers om elke pagina met zoekresultaten te doorlopen drastisch verminderd om te bepalen of dit is wat ze zoeken. Zelfs als er tienduizenden resultaten zijn, hoeven gebruikers niet na te denken over welke resultaten ze willen. Het staat al op de eerste of tweede pagina, op volgorde gesorteerd. In sommige opzichten lijkt dit misschien een 100% gebruiksvriendelijke uitkomst, en Google blijft trouw aan zijn roots als zoekmachine, dus daar is niets mis mee.
Maar is alles voor je doen altijd iets positiefs? Gebruikers die gewend zijn geraakt aan Google hebben nu het gevoel dat er iets anders is als ze informatie uit andere bronnen dan Google halen. Hun vermogen om te beoordelen of deze informatie is wat ze zoeken en hoe belangrijk deze is, is verslechterd. Door het proces van het doorspitten van informatie aan Google te delegeren, verliezen we geleidelijk aan het vermogen om kritisch te zijn tegenover informatie. Mensen die op Google vertrouwen, gebruiken nu alle informatie die ze uit boeken, tv, enz. leren, en voeren deze opnieuw via Google uit. Dit komt omdat ze niet zeker weten of de informatie die ze zojuist hebben geleerd betrouwbaar, belangrijk of relevant is voor een bepaald probleem.
Kritisch oordeel is een onlosmakelijk onderdeel van ons denken. Wanneer we informatie beoordelen, stellen we onszelf vragen over waarom deze relevant is, waarom deze belangrijk is, waarom deze betrouwbaar is en waarom deze geloofwaardig is, en bouwen we onze eigen grondgedachte op. Dit is het proces van de logica, en het is een menselijk vermogen dat ons onderscheidt van louter lijsten met informatie. Google bewijst het denken in het algemeen een slechte dienst door het vermogen van zijn gebruikers om kritisch te denken te belemmeren. De typemachine veranderde de stijl van Nietzsche en een paar gedachten, maar Google vreet aan je vermogen om kritisch te denken. Het is een proces dat speciale aandacht vereist omdat het onzichtbaar en geleidelijk is. Sinds de komst van de zogenaamde ‘idiot box’-tv hebben mensen elkaar aangemoedigd om boeken te lezen en te mediteren, omdat het hun kritische vermogens wegnam. Maar ik ken niemand die denkt dat Google ons denken wegvreet.
We moeten stoppen met zo zwaar op Google te vertrouwen en onszelf afvragen waarom deze informatie relevant en belangrijk is voor onze vraag. Als u alleen maar snel en gemakkelijk informatie probeert te vinden, verliest u mogelijk iets waardevollers uit het oog: kritisch oordeel. Er bestaat niet zoiets als te weinig, te laat.
Concluderend: ons denken is zeer gevoelig voor onze omgeving en hulpmiddelen. Net zoals Nietzsches gebruik van de typemachine zijn stijl en denken veranderde, heeft het gebruik van zoekmachines als Google door moderne mensen de manier veranderd waarop ze informatie verwerven en de aard van hun denken. In dit proces hebben we aan gemak gewonnen, maar we verliezen ook kritische denkvaardigheden. Daarom moeten we ernaar blijven streven kritisch te denken en een onafhankelijk oordeel te vellen, terwijl we tegelijkertijd kunnen genieten van de voordelen van technologie.
