In de 18e-eeuwse muziek was de uitvoering de objectieve overbrenging van emotie, maar met de opkomst van de esthetiek in de 19e eeuw en daarna veranderde de uitvoering in een proces van het interpreteren van de bedoelingen van de componist en, bij uitbreiding, het herscheppen van muziek door middel van subjectieve emoties. In de 20e eeuw werd uitvoering een belangrijk aspect van muziekwaardering, omdat de originaliteit van de uitvoerder werd benadrukt.
Het concept van ‘uitvoering’ in de muziek begon betekenis te krijgen in de 18e eeuw, toen men geloofde dat muziek ‘inhoud’ moest hebben volgens de ‘affectesthetiek’ die destijds in zwang was. Inhoud betekende een objectieve emotie die iedereen kon voelen, en uitvoering werd opgevat als het nauwkeurig overbrengen van die emotie op de luisteraar. Componisten stopten die emoties dus in hun muziek, en van uitvoerders werd verwacht dat ze de emoties van het stuk nauwkeurig op het publiek overbrachten, in plaats van hun eigen gedachten of meningen te onthullen. Met andere woorden: de uitvoering was de objectieve uitdrukking van de partituur door middel van geluid, en van het publiek werd destijds verwacht dat het de emoties kon waarderen die de componist via de uitvoering presenteerde.
Dit idee van prestatie veranderde echter dramatisch in de 19e eeuw, met de verschuiving van affectesthetiek naar werkesthetiek. Onder invloed van de werkesthetiek, die zich bezighoudt met de betekenis en waarde van het werk zelf, hoefden componisten niet langer een specifieke inhoud te regisseren of uit te drukken, en werd ‘absolute muziek’ geboren, waarin de muziek haar eigen inherente waarde had. In deze nieuwe trend zochten componisten naar formele schoonheid door de harmonieuze organisatie van motieven, frasen, passages en de ontwikkeling en herhaling van thema's, in plaats van het uiten van specifieke emoties. In deze muziek, ontdaan van emotionele inhoud of verhalende elementen, was de uitvoerder niet langer louter een kanaal van emoties, maar nam hij eerder de belangrijke rol op zich van het interpreteren en reconstrueren van de structurele schoonheid van het werk. Uitvoeringen van Wagner, Mahler en anderen die de orkestrale arrangementen van Beethovens symfonieën varieerden, waren bijvoorbeeld bedoeld om aan het publiek een nieuwe betekenis over te brengen van het werk zoals geïnterpreteerd door de uitvoerder.
Deze trend werd duidelijker en kristalliseerde zich uit in de 20e eeuw. In deze periode was er sprake van een dramatische toename van het aantal mensen dat van muziek hield, maar ook van het aantal mensen dat in de muziek werkte, wat leidde tot de specialisatie van muziek: de rollen van componist en uitvoerder raakten scherp gescheiden, en zelfs onder uitvoerende kunstenaars ontstond er was een dunne lijn tussen specialisatie in een bepaald genre, periode of componist. Omdat er tientallen opnames van één muziekstuk beschikbaar waren, moesten artiesten hun uniekheid benadrukken en zich door hun eigen interpretaties van andere artiesten onderscheiden. Dit leidde tot meer gevarieerde en subjectieve interpretaties van werken, waarbij de persoonlijkheid en emoties van de uitvoerder nu een belangrijke rol spelen in de uitvoering, evenals een getrouwe interpretatie van het werk zelf.
Deze verschuiving heeft ook invloed gehad op de manier waarop het publiek luistert: in plaats van simpelweg de muzikale emoties te ervaren die door de componist bedoeld zijn, hoort het publiek nu de muzikale expressie zoals geherinterpreteerd en opnieuw uitgevonden door de uitvoerder. Wanneer een stuk wordt uitgevoerd, heeft het geen vaste betekenis meer, maar wordt het door de uitvoerder opnieuw uitgevonden, waardoor het publiek een dubbele betekenis krijgt. Met andere woorden: terwijl het publiek de bedoelingen van de componist begrijpt, ervaart het ook muziek die herboren is door de interpretatie van de uitvoerder.
Naarmate de betekenis van performance veranderde, werd muziek op zichzelf een complexere en meergelaagde kunstvorm, en werd de uitvoerder meer een schepper die het stuk nieuw leven inblies, dan louter een technische communicator. Dit droeg bij aan de diepte en diversiteit van muziek, en in moderne muziek wordt de interpretatie en expressie van de uitvoerder gezien als de muziek zelf.
