De spiegelstadiumtheorie van Jacques Lacan onthult dat de autonomie van het zelf fictief is, en laat zien dat het zelf wordt gevormd door het beeld van het zelf. Bovendien worden menselijke verlangens geconstrueerd door de verlangens van anderen, wat betekent dat het zelf wordt gevormd in relatie tot anderen.
Jacques Lacan, een Franse psychoanalyticus en filosoof, zette de psychoanalyse van Freud voort en vond deze opnieuw uit. Hij werd een van de sleutelfiguren van het moderne denken door belangrijke filosofische reflecties over het menselijk bestaan aan de psychoanalyse toe te voegen. Lacans ideeën hebben een diepgaande invloed gehad op een breed scala aan gebieden, waaronder filosofie, literatuur en film, en zijn theorieën zijn een belangrijk hulpmiddel geworden voor het begrijpen van de complexiteit van de menselijke psyche. In het bijzonder zijn de theorieën van Lacan nuttig voor het analyseren van de psychologische ervaringen van individuen in culturele en sociale contexten.
Via zijn theorie van het spiegelstadium probeerde Lacan te onthullen hoe fictief de autonomie van het zelf is. Volgens hem is de spiegelfase de fase waarin een kind een identiteit vormt op basis van het beeld van zijn of haar lichaam in een spiegel en de buitenwereld daaromheen organiseert. Rond de leeftijd van 6 tot 18 maanden kan het kind aanvankelijk het beeld in de spiegel niet onderscheiden van externe objecten. Alles is als een chaos in elkaar vervaagd. Dan herkent het kind op een gegeven moment zijn beeld en raakt er door gefascineerd, probeert het vast te houden en niet los te laten. Het ogenschijnlijk eenvoudige spiegelbeeld wordt een archetype voor alle volgende stadia van psychologische ontwikkeling.
Tijdens deze fase voelt het kind een intense fascinatie voor het beeld in de spiegel, omdat het geen controle heeft over zijn eigen lichaam. Deze ervaring is de eerste stap in het besef van het kind dat hij een subject is dat los staat van zijn lichaam. Wat de ervaring van het spiegelpodium laat zien, is dat er geen vanzelfsprekend zelfbewustzijn of a priori, absoluut zelf bestaat waarop de waarneming kan worden gebaseerd. Volgens Lacan wordt het zelf op een gegeven moment gevormd door het beeld van zichzelf te scheiden van het beeld van een ander object en zich daarop te fixeren. In de spiegelfase zijn kinderen verliefd op hun eigen beeld, omdat het de eerste keer is dat ze hun eigen zichtbare lichaam zien en het geeft hen een gevoel van aanwezigheid. Het extern gevisualiseerde beeld is van mij, maar het is feitelijk een object van derden waarop het narcisme van het onderwerp wordt geprojecteerd. Mijn weerspiegeling in de spiegel is slechts een schaduw die naar mij toe kijkt als een weerspiegeling van mijn lichaam in een zichtbare ruimte om mijn blik vast te houden, en het is een object dat mijn innerlijke zelf niet laat zien, dus het is gemakkelijk om het onderwerp altijd te idealiseren. blijft als de ander. In dit proces idealiseert het kind zijn lichaamsbeeld en ontwikkelt het een verlangen om zich ermee te identificeren.
Uiteindelijk is de spiegelfase een heel gelukkige fase, maar het is ook zelfvervreemdend omdat het een fase is van fictieve constructie en het zelf wordt geconstrueerd door de ander. Lacan zei ooit: ‘De eerste plaats waar het subject zichzelf vindt en voelt, is de ander.’ De ander kan een echt persoon zijn, of jouw spiegelbeeld. Bovendien is elk object waarin het subject zich kan identificeren de Ander van het subject. Een mens kan alleen als subject bestaan als zijn of haar bestaan door de ander wordt erkend. Structureel gezien is het menselijk verlangen dus niet gericht op het eigen verlangen, maar op het verlangen van de ander en het object waarop het gericht is. Lacan legde dit uit met het concept van het 'object van verlangen', wat betekent dat het verlangen van een individu altijd verband houdt met de verlangens van anderen. Verlangen lijkt een zuivere uitdrukking te zijn van iemands innerlijke wil, maar het is ook een uitdrukking van vervreemding in de zin dat het door de ander erkend wil worden en verlangt naar wat de ander verlangt. Het gezegde dat het zelf de ander is, drukt deze vervreemding uit.
Lacan's theorie probeert dus te onthullen hoe menselijke zelfvorming en verlangen worden geconstrueerd in een sociale context en hoe ze worden gevormd door onze relaties met anderen. Zijn ideeën hebben een diepgaande invloed gehad op de moderne psychologie en filosofie, en spelen een belangrijke rol bij het begrijpen van individuele psychologische ervaringen.
