Het concept van gemeenschap, dat zijn oorsprong vindt in de traditionele dorpsgemeenschappen van agrarische samenlevingen, is door verstedelijking en industrialisatie geëvolueerd naar verschillende vormen van nieuwe gemeenschapsbewegingen, die de neiging hebben om sociale homogeniteit en een gemeenschappelijk doel na te streven.
Agrarische samenlevingen waren gebaseerd op een sociaal-economische structuur die zeer geschikt was om op natuurlijke wijze de kenmerken van dorpsgemeenschappen te belichamen en te reproduceren: plaats, sociale interactie en een gevoel van gemeenschappelijke cohesie. Binnen deze structuur konden mensen op elkaar vertrouwen om te overleven en te bloeien. Terwijl gemeenschap in de traditionele zin alleen kon worden toegepast op groepen die alle drie deze elementen bezaten, heeft het verlangen en streven van moderne mensen naar een gemeenschapsleven de grenzen van het oorspronkelijke concept verlegd en geleid tot nieuwe vormen van gemeenschapsbewegingen die gemeenschappelijke doelen en ideologieën nastreven. . Deze veranderingen zijn duidelijker geworden met de voortgang van de industrialisatie en verstedelijking. Met de snelle achteruitgang van traditionele dorpsgemeenschappen begonnen mensen nieuwe vormen van gemeenschap te zoeken, waarbij de nadruk lag op het leggen van de basis voor mensen met verschillende sociale, culturele en economische achtergronden om samen te komen, samen te werken en op nieuwe manieren samen te leven.
Een stedelijke gemeenschap is een opzettelijke gemeenschap, in plaats van een natuurlijk voorkomende gemeenschap, waarin de faciliteiten, middelen en instellingen die nodig zijn voor het leven, werken en spelen in een stad gecentreerd zijn rond de plek waar mensen wonen. Onder deze ‘intentionele gemeenschappen’ is een commune een commune waarvan de leden geografisch dicht bij elkaar liggen, op dagelijkse basis met elkaar omgaan binnen bepaalde grenzen, en emotioneel nauw geïntegreerd zijn. De commune wordt gekenmerkt door een communistisch systeem dat privé-eigendom van productie en eigendom verbiedt, en alles gemeenschappelijk verdeelt en beheert, en haar leden leven vanaf het begin vrijwillig samen onder een ideologische vlag. In een commune worden alle economische activiteiten, menselijke relaties en culturele activiteiten gezamenlijk opgelost, en een zelfvoorzienend levenssysteem, zoals huisvesting en arbeidsomstandigheden, is een voorwaarde.
In steden is het echter moeilijk om een zelfvoorzienend systeem van gemeenschapsleven te creëren, zoals een eigen commune. Daarom proberen ze een sociaal en cultureel gehomogeniseerde kracht te vormen met een sterk gemeenschappelijk element door gebruik te maken van de bestaande fysieke omstandigheden, waar de mogelijkheden voor wederzijds contact relatief hoog zijn vanwege de ruimtelijke nabijheid en het relatief eenvoudig is om gemeenschappelijke interesses te ontdekken. Binnen stedelijke wooncomplexen kunnen openbare ruimtes of gemeenschapscentra waar bewoners elkaar regelmatig ontmoeten, bijvoorbeeld worden gebruikt voor het hosten van een verscheidenheid aan programma's die gedeelde interesses en interactie bevorderen. Deze inspanningen spelen een belangrijke rol bij het versterken van de banden tussen bewoners en het vergroten van de cohesie in de gemeenschap. Deze programma's geven bewoners ook de kans om een dieper begrip en respect voor elkaars leven te krijgen, wat uiteindelijk bijdraagt aan het verbeteren van de kwaliteit van de gemeenschap.
Er is ook een tendens om ‘coöperaties’ te vormen, dit zijn doelgerichte groepen mensen met één doel of ideologie, gebaseerd op een gemeenschappelijk belang op een of twee van de belangrijkste gebieden van het leven. De aard van stedelijke gemeenschappen in de echte wereld is echter niet eenvoudig te categoriseren, aangezien ze zich manifesteren in verschillende combinaties van gemeenschappelijke elementen. Een woongemeenschap, zoals een appartementencomplex, wordt bijvoorbeeld gekenmerkt door de collectivisatie van woonvoorzieningen vanaf het moment van de bouw ervan, en heeft dus een hoge mate van lokaliteit of ruimtelijke nabijheid, maar geen hoge mate van homogeniteit in de omgeving. het gevoel van doel of waarden van de leden.
Van coöperaties kan worden gezegd dat ze in mindere mate een duidelijke waardeoriëntatie hebben dan ideologisch verenigde organisaties, in die zin dat ze mensen met een gemeenschappelijk doel bijeenbrengen en proberen hun unieke ideologie te verspreiden en te verdiepen in het proces om dat doel te verwezenlijken. Er is echter enige flexibiliteit in de zin dat de plaats al dan niet dichtbij de woonplaats van de deelnemers ligt. Communes zijn zowel lokaal als ideologisch omdat ze het grootste deel van hun leven nauw met elkaar delen, terwijl ideologische associaties de ruimtelijke nabijheid niet benadrukken.
Als zodanig hebben gemeenschapsbewegingen de neiging sociale en culturele homogenisering te bevorderen onder leden met heterogene waarden en levenshoudingen, terwijl de belangen en het denken van de deelnemers niet beperkt zijn tot individuele belangen of groepsegoïsme, maar de neiging hebben om het welzijn van de buurt, de gemeenschap, en de civiele samenleving als geheel. Als gemeenschapsbewegingen in staat zijn een dergelijk individueel bewustzijn te ontwikkelen en hun denken te veranderen, kunnen gemeenschapsbewegingen veranderingen in de samenleving als geheel beloven, zij het zeer langzaam. Als ze succesvol zijn, zullen ze met name bijdragen aan de vorming van sociaal kapitaal en het opbouwen van vertrouwen, waardoor het algehele welzijnsniveau in de samenleving toeneemt en de basis wordt gelegd voor verdere duurzame ontwikkeling. Dit zal op zijn beurt een belangrijke rol spelen bij het herontdekken van de waarde van gemeenschap en het vestigen van een nieuwe gemeenschapscultuur in de moderne samenleving. Gemeenschapsbewegingen kunnen ook een belangrijke rol spelen bij het overwinnen van economische ongelijkheid en sociale marginalisering. Door dit te doen, kunnen ze bijdragen aan het creëren van een meer inclusieve en rechtvaardige samenleving.
