Wanneer een item dat een veiling wint na verloop van tijd overgewaardeerd blijkt te zijn, staat dit bekend als de winnaarsvloek. Als kopers zich niet rationeel gedragen, kunnen veilingen tot onverwachte verliezen leiden, waardoor het moeilijk wordt om efficiënte prijzen te vormen.
Op één veiling werd de gitaar van John Lennon verkocht voor meer dan 10,000 keer de aankoopprijs. De gitaar was niet alleen een muziekinstrument, maar een belangrijk stuk muziekgeschiedenis en een object van symbolische waarde voor zijn fans, wat hem nog waardevoller maakte. De winnaar van de veiling betaalde de prijs voor de vreugde die hij aan het item kon ontlenen, en de verkoper was waarschijnlijk blij met de hoge prijs.
Als de winnende bieder echter na een tijdje de gitaar van Lennon beu wordt, zal hij of zij al snel beseffen dat het item overgewaardeerd is. Vanwege de emotioneel gedreven aard van veilingen kunnen de passie en opwinding van het moment de prijzen vaak boven hun werkelijke waarde brengen. Hoewel het winnende bod van vandaag misschien efficiënt lijkt, is het op de lange termijn misschien geen redelijke prijs. Uiteindelijk weerspiegelt de prijs die op een veiling wordt bepaald de waarde van het moment, maar het is niet noodzakelijkerwijs de waarde die in de loop van de tijd zal blijven bestaan.
Neem bijvoorbeeld het proces van het veilen van het recht om ruwe olie te winnen. Gegeven het feit dat de reserves en de commerciële levensvatbaarheid van ruwe olie niet nauwkeurig kunnen worden voorspeld, gebruiken we een wetenschappelijke methode om de meest nauwkeurige waarde te schatten, maar dat garandeert niet dat het de rechten op een veiling zal krijgen. Integendeel, bedrijf B, het bedrijf met de meest optimistische overschatting, verkrijgt de mijnrechten. In dit geval is de winnaar van de mijnbouwrechten feitelijk een verliezer op de markt. Dit is een cruciale beslissing die een enorme impact kan hebben op de toekomst van het bedrijf, en niet alleen op de commerciële waarde van de hulpbron. Dit fenomeen staat bekend als de vloek van de winnaar. Het is het resultaat van te brutaal zijn in het waarderen van een onzekere toekomst.
Als de koper rationeel is, zal hij of zij de prijs vaststellen die past bij het beoogde gebruik. Het resultaat is een efficiënte ruil tegen de juiste prijs. In de economie verwijst de term ‘efficiënte uitwisseling’ naar een uitwisseling tegen een prijs waarbij alle partijen bij de transactie geen geld verliezen. Als de kosten van een artikel, inclusief een redelijke winstmarge, bijvoorbeeld 10,000 won bedragen, en u verkoopt het voor 20,000 won of 8,000 won, zal iemand verlies lijden, wat inefficiënt is. Als u het echter voor precies 10,000 won verkoopt, is het een efficiënte transactie omdat beide partijen tevreden zijn met de ruil. Geen enkele andere prijs dan 10,000 won kan beide partijen tevreden stellen. Dit is de reden waarom monopolieprijzen inefficiënt zijn en concurrerende prijzen efficiënt.
Een veiling is een proces dat de efficiënte prijs bepaalt. Als alle kopers op een veiling rationeel zijn, bestaat er geen winnaarsvloek. Vooral als er goede informatie is over de toekomstige waarde, of als er veel van hetzelfde soort goederen worden verhandeld, worden rationele prijzen bepaald. Deze rationaliteit speelt niet alleen een belangrijke rol bij veilingen, maar ook op de financiële markten. Daarom kunnen efficiënte prijzen tot stand worden gebracht via veilingen op de aandelenmarkt. Als iemand zich echter irrationeel gedraagt, kunnen veilingen onverwachte resultaten opleveren. Net zoals er zeepbellen zijn in de aandelenkoersen, kan de veilingprijs te hoog worden. De winnaar moet dus de pijn en de vloek van irrationele besluitvorming dragen.
